पीएम कुसुम सोलार योजनेच्या नवीन याद्या जाहीर New lists of PM Kusum

New lists of PM Kusum भारत हा कृषिप्रधान देश आहे, आणि आपल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेत शेती आणि शेतकरी यांचे योगदान अनन्यसाधारण आहे. शेतकऱ्यांच्या आर्थिक विकासासाठी आणि शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाने सक्षम करण्यासाठी केंद्र सरकारने अनेक महत्त्वाकांक्षी योजना सुरू केल्या आहेत.

यापैकीच एक महत्त्वपूर्ण योजना म्हणजे प्रधानमंत्री किसान ऊर्जा सुरक्षा एवं उत्थान महाभियान (पीएम कुसुम सोलर योजना). ही योजना शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान ठरली आहे, जी त्यांना आधुनिक शेतीची दिशा दाखवत, आर्थिक स्थैर्य आणि पर्यावरण संरक्षणाचा मार्ग सुलभ करते.

पीएम कुसुम सोलर योजना:

पीएम कुसुम सोलर योजना (PM Kusum Solar Yojana) ही मार्च 2019 मध्ये केंद्र सरकारने सुरू केलेली एक क्रांतिकारी योजना आहे. नवीन आणि नवीकरणीय ऊर्जा मंत्रालय (MNRE) द्वारे चालवली जाणारी ही योजना शेतकऱ्यांना सौर ऊर्जेचा वापर करून शेतीसाठी स्वस्त, विश्वासार्ह आणि पर्यावरणपूरक ऊर्जा उपलब्ध करून देण्याचा उद्देश ठेवते.

Also Read:
अक्षय तृतीय होताच सोन्याच्या दरात घसरण नवीन दर पहा Akshaya Tritiya approaches

या योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात सौर पंप आणि सोलर पॅनल बसवण्यासाठी प्रोत्साहित करणे आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना डिझेल किंवा विजेच्या खर्चातून मुक्ती मिळेल, तसेच अतिरिक्त उत्पादित ऊर्जा विकून अतिरिक्त उत्पन्न मिळवण्याची संधी उपलब्ध होईल. सरकारने 2026 पर्यंत या योजनेद्वारे 34,800 मेगावॅट सौर ऊर्जा उत्पादनाचे महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट ठेवले आहे.

पीएम कुसुम योजनेचे तीन महत्त्वाचे घटक

पीएम कुसुम सोलर योजना ही तीन महत्त्वाच्या घटकांमध्ये विभागली आहे:

  1. घटक-A (Component A): या घटकात शेतकरी, शेतकरी उत्पादक संस्था (FPOs) आणि सहकारी संस्था यांना त्यांच्या पडीत किंवा शेतीलायक जमिनीवर ग्रिड-कनेक्टेड सोलर पॉवर प्लांट्स उभारण्यास मदत केली जाते. हे प्रकल्प 500 किलोवॅट ते 2 मेगावॅट क्षमतेचे असू शकतात. शेतकऱ्यांना उत्पादित वीज विद्युत वितरण कंपन्यांना (DISCOMs) विकता येईल, ज्यामुळे त्यांना अतिरिक्त उत्पन्न मिळेल.
  2. घटक-B (Component B): या घटकात शेतकऱ्यांना स्वतंत्र सौर ऊर्जा पंप बसवण्यासाठी आर्थिक सहाय्य दिले जाते. या पंपांची क्षमता 2 ते 7.5 हॉर्सपॉवर असू शकते. या पंपांमुळे शेतकऱ्यांना डिझेल किंवा विजेवर चालणाऱ्या पंपांवरील अवलंबितत्व कमी होते, ज्यामुळे त्यांचा शेती खर्च कमी होतो.
  3. घटक-C (Component C): या घटकात सध्या ग्रिड-कनेक्टेड असलेल्या पंपांचे सोलरायझेशन केले जाते. यामुळे विद्युत मंडळांवरील ताण कमी होतो आणि शेतकऱ्यांना विश्वासार्ह ऊर्जा पुरवठा मिळतो.

पीएम कुसुम योजनेचे प्रमुख फायदे

या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक महत्त्वपूर्ण फायदे मिळतात:

Also Read:
या योजनेतून 1 लाख रुपये मिळवण्याची सुवर्णसंधी! पहा संपूर्ण माहिती LIC Jeevan Shanti
  1. आर्थिक बचत: सौर पंपांमुळे डिझेल आणि विजेच्या बिलात लक्षणीय बचत होते. उदाहरणार्थ, एक डिझेल पंप चालवण्यासाठी वर्षाला सुमारे 50,000 रुपये खर्च येतो, तर सौर पंपासाठी फक्त प्रारंभिक गुंतवणूक करावी लागते आणि नंतर 25 वर्षांपर्यंत कोणताही खर्च येत नाही.
  2. उच्च सबसिडी: शासन या योजनेअंतर्गत 2 ते 5 हॉर्सपॉवरच्या सौर पंपांवर 90% पर्यंत सबसिडी देते. म्हणजेच, शेतकऱ्यांना फक्त 10% रक्कम स्वतः भरावी लागते. उदाहरणार्थ, उत्तर प्रदेशात 3 हॉर्सपॉवरच्या पंपासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारकडून मिळून 1,39,633 रुपये सबसिडी मिळते.
  3. अतिरिक्त उत्पन्न: शेतकरी सोलर पॅनल्समधून उत्पादित अतिरिक्त ऊर्जा विद्युत वितरण कंपन्यांना (DISCOMs) विकू शकतात. यामुळे त्यांना प्रति युनिट 3 ते 3.5 रुपये दराने अतिरिक्त उत्पन्न मिळते.
  4. पर्यावरण संरक्षण: सौर ऊर्जेचा वापर केल्याने कार्बन उत्सर्जन कमी होते. एका अभ्यासानुसार, एक 5 हॉर्सपॉवरचा सौर पंप वापरल्याने दरवर्षी सुमारे 9.9 टन कार्बन उत्सर्जन कमी होते.
  5. शाश्वत शेती: सौर पंपांमुळे शेतकऱ्यांना पाण्याचा नियमित पुरवठा मिळतो, ज्यामुळे पीक उत्पादनात वाढ होते आणि दीर्घकालीन शेती विकास शक्य होतो.
  6. ऊर्जा स्वावलंबन: सौर ऊर्जेमुळे शेतकरी ऊर्जेच्या बाबतीत स्वावलंबी होतात आणि विद्युत पुरवठ्यातील अनियमिततेचा त्यांच्या शेतीवर होणारा परिणाम कमी होतो.

पीएम कुसुम योजनेसाठी पात्रता निकष

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील पात्रता निकष पूर्ण करावे लागतात:

  1. अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
  2. अर्जदाराकडे स्वतःची शेती असावी किंवा कृषी क्षेत्रात काम करणारा कुळ असावा.
  3. शेतकऱ्याकडे सौर पंप बसवण्यासाठी पुरेशी मोकळी जागा असावी.
  4. सौर पंप बसवण्यासाठी पाण्याचा स्रोत (विहीर, नलकूप, तलाव, नदी इ.) उपलब्ध असावा.
  5. अर्जदाराकडे आवश्यक कागदपत्रे असावीत (आधार कार्ड, जमिनीचे कागदपत्र, बँक खाते तपशील इ.).

विशेष म्हणजे, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती, अल्पभूधारक आणि सीमांत शेतकऱ्यांना या योजनेत प्राधान्य दिले जाते.

अर्ज प्रक्रिया

पीएम कुसुम सोलर योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:

Also Read:
पीएम किसान योजनेचा हफ्ता या दिवशी जमा होणार पहा वेळ व तारीख PM Kisan Yojana installment
  1. ऑनलाइन अर्ज: अधिकृत वेबसाइट (pmkusum.mnre.gov.in) वर जाऊन ऑनलाइन अर्ज करावा. अर्ज फॉर्म भरताना सर्व माहिती अचूक भरावी आणि आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करावीत.
  2. ऑफलाइन अर्ज: जवळच्या कृषी विभाग कार्यालयात किंवा जिल्हा परिषद कार्यालयात जाऊन अर्ज फॉर्म मिळवावा आणि भरून देऊन पावती घ्यावी.
  3. कागदपत्रे: अर्जासोबत आधार कार्ड, शेतीच्या जमिनीचे दस्तऐवज (खसरा खतौनी/7/12 उतारा), बँक खात्याचे तपशील, शेतीच्या जागेचे फोटो आणि अन्य आवश्यक कागदपत्रे जोडावीत.
  4. पडताळणी: अर्ज केल्यानंतर, संबंधित अधिकारी तुमच्या शेताची आणि कागदपत्रांची पडताळणी करतील.
  5. मंजुरी: पडताळणीनंतर योग्य असल्यास अर्ज मंजूर केला जातो आणि लाभार्थ्याला एक अर्ज क्रमांक दिला जातो.
  6. अंमलबजावणी: मंजुरीनंतर, शेतकऱ्याला सौर पंप किंवा सोलर पॅनल्स बसवण्यासाठी अधिकृत विक्रेत्याचे नाव दिले जाते.

जिल्हानिहाय लाभार्थी यादी कशी तपासावी?

पीएम कुसुम सोलर योजनेअंतर्गत जिल्हानिहाय लाभार्थी यादी तपासण्यासाठी खालील पायऱ्यांचे पालन करावे:

  1. अधिकृत वेबसाइट (pmkusum.mnre.gov.in) वर जा.
  2. होमपेजवरील “Public Information” या टॅबवर क्लिक करा.
  3. “Search Beneficiary List” किंवा “Scheme Beneficiary List” पर्याय निवडा.
  4. आवश्यक तपशील भरा (राज्य, जिल्हा, पंपाची क्षमता, स्थापना वर्ष).
  5. “Submit” बटणावर क्लिक करा.
  6. यानंतर, तुमच्या जिल्ह्यातील लाभार्थ्यांची यादी स्क्रीनवर दिसेल.

ही यादी PDF स्वरूपात डाउनलोड करता येते, ज्यामुळे ती ऑफलाइन वापरता येते. यादी नियमितपणे अपडेट केली जाते, त्यामुळे वेळोवेळी तपासणे फायदेशीर ठरेल.

सौर ऊर्जा आणि शाश्वत विकास

पीएम कुसुम सोलर योजना ही फक्त शेतकऱ्यांच्या आर्थिक विकासासाठीच नाही, तर पर्यावरण संरक्षण आणि शाश्वत विकासासाठीही महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. सौर ऊर्जेचा वापर केल्याने जीवाश्म इंधनांवर अवलंबून राहण्याची गरज कमी होते, ज्यामुळे हवामान बदलाच्या दुष्परिणामांना रोखण्यास मदत होते.

Also Read:
सरकारचा मोठा निर्णय! या नागरिकांना मोफत घर मिळणार Mofat ghar yojana

एका अंदाजानुसार, पीएम कुसुम सोलर योजनेअंतर्गत बसवलेल्या 17.5 लाख सौर पंपांमुळे 2026 पर्यंत दरवर्षी सुमारे 27 मिलियन टन कार्बन उत्सर्जन कमी होईल. यामुळे भारताला त्याच्या अनेक पर्यावरणविषयक आंतरराष्ट्रीय प्रतिबद्धता पूर्ण करण्यास मदत होईल.

पीएम कुसुम सोलर योजना ही शेतकऱ्यांसाठी एक वरदान आहे, जी त्यांना आर्थिक स्थैर्य, ऊर्जा स्वावलंबन आणि शाश्वत विकासाची संधी देते. या योजनेमुळे ग्रामीण भारतात सौर ऊर्जेचा प्रसार वाढून, शेतीचे आधुनिकीकरण होत आहे. 90% पर्यंत सबसिडी आणि अतिरिक्त उत्पन्नाच्या संधीमुळे ही योजना शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरली आहे.

जर आपण शेतकरी असाल आणि अजून या योजनेचा लाभ घेतला नसेल, तर लवकरात लवकर अर्ज करा आणि या क्रांतिकारी योजनेचा फायदा घ्या. याद्वारे आपण न केवळ आर्थिक फायदा मिळवाल, तर पर्यावरण संरक्षणात देखील महत्त्वपूर्ण योगदान द्याल. शाश्वत भविष्यासाठी सौर ऊर्जेकडे वळण्याची ही एक सुवर्णसंधी आहे.

Also Read:
लाडक्या बहिणींनो ‘या’ दिवशी एप्रिल महिन्याचे पैसे खात्यात जमा होणार Ladki Bahin Yojana

Leave a Comment